Граѓаните на Македонија с̌е поактивно го изразуваат својот револт против високите цени на основните прехранбени производи, користејќи ги социјалните мрежи како главен канал за мобилизација. Бојкотот на маркетите, веќе препознаен како ефикасен облик на протест, повторно се организира утре под мотото „Црн петок за маркетите“. Овој чекор доаѓа по успешниот бојкот од 31 јануари, кој резултираше со намалување на прометот на најголемите осум малопродажни ланци за 46,59% во споредба со претходниот петок.
Причини и Одговори на Надлежните
Главната причина за бојкотот е континуираниот пораст на цените, кој не е проследен со зголемување на платите, што создава финансиски товар врз граѓаните. Министерот за економија и труд, Бесар Дурмиши, изрази поддршка за протестите, нагласувајќи дека Владата ќе ги разгледа можностите за интервенција на пазарот. Засега, предлогот за замрзнување на цените останува „во фиока“, додека се чекаат резултатите од контролите на Пазарната инспекција и Комисијата за заштита на конкуренција.
„Одредени субјекти на шпекулативен начин се обидуваат да генерираат огромни приходи на грбот на граѓаните. Ова нема да го прифатиме и нема да го толерираме“, изјави министерот Дурмиши, додавајќи дека Владата е подготвена да преземе конкретни мерки за заштита на куповната моќ на населението.
Вистински Виновници: Производителите или Маркетите?
Дебатата за тоа кој е одговорен за покачувањето на цените продолжува. Според Сојузот на стопански комори на Македонија, супермаркетите не се виновни, бидејќи тие работат со минимални маржи, а цените главно зависат од производителите и добавувачите. Анализата покажува дека во јануари само маркетите примиле ценовници со повисоки цени од над 40 добавувачи за 92 категории и поткатегории на производи.
Сепак, граѓаните не гледаат конкретни чекори од надлежните институции за спречување на оваа ситуација, па затоа решаваат сами да преземат акција преку бојкоти.
Регионална Поддршка и Потенцијални Последици
Трендот на бојкот на маркетите не е присутен само во Македонија. Слични иницијативи се организираат и во Хрватска, Србија, Косово, Бугарија и Грција. Овој регионален притисок би можел да доведе до пошироки економски ефекти, вклучувајќи ги и можностите за создавање на нови политики за заштита на потрошувачите.
Иако бојкотите водат до привремен пад на прометот во маркетите, претходните искуства покажуваат дека цените не секогаш се намалуваат веднаш. Владата е во дилема дали да воведе строги мерки како замрзнување на цените или да се потпре на дијалогот помеѓу засегнатите страни. Граѓаните, пак, не се подготвени да чекаат и продолжуваат со активниот отпор против ценовните поскапувања.
Заклучок
Бојкотот на маркетите станува симбол на граѓанската свест и способноста на потрошувачите да влијаат врз економските процеси. Доколку Владата не преземе конкретни мерки за стабилизирање на цените, можно е протестите да ескалираат и да прераснат во поголем социо-економски проблем. Останува да се види дали овој притисок ќе доведе до вистинска промена или ќе остане само уште еден израз на незадоволство без конкретен исход.