Денес, на 4 февруари, во Битола се чествува 153-годишнината од раѓањето на Гоце Делчев — еден од најзначајните ликови во македонската историја, симбол на борбата за слобода и национална самобитност. Делчев, роден во 1872 година во Кукуш (Егејска Македонија), остава траен белег како идеолог, организатор и водач на македонското револуционерно движење против османлиската власт.
Живот и револуционерно дело
Гоце Делчев е основоположник на македонската национална револуционерна традиција. Како член на Тајната македонско-одринска револуционерна организација (ТМОРО), тој ја истакнал потребата од автономија на Македонија преку востание, нагласувајќи дека само македонскиот народ може да се ослободи:
„Ослободувањето на Македонија лежи во внатрешното востание. Кој мисли инаку да се ослободи Македонија, тој се лаже себеси и другите.“
Неговата дејност била насочена кон создавање на мрежа на револуционерни чети и воспитување на народот за самопрепознавање. Заедно со Ѓорче Петров, го составил Уставот на ТМОРО, кој ги дефинирал целите, структурата и симболите на организацијата.
Врска со Битола
Битола зазема посебно место во животот на Делчев. Во 1901 година, тој престојувал во куќата на Михаил Ракиџиев, член на битолскиот револуционерен комитет. Тука се сретнал со Даме Груев, кој во тоа време бил затворен во битолскиот затвор. Оваа куќа, денес Спомен-куќа на Гоце Делчев, е обновена и претворена во музеј со реликвии, вклучувајќи го и пиштолот што Делчев го подарил на Ракиџиев.На 4 февруари 2025 година, делегации од локалната власт, политички партии и граѓани положија свежо цвеќе пред споменикот на Делчев. Градоначалникот Тони Коњановски истакнал:
„Гоце Делчев е наша ѕвезда водилка. Неговите дела продолжуваат да ги инспирираат генерациите за зачувување на македонскиот идентитет.“
Наследството на Делчев за Македонија
Делчев е апостол на македонската слобода, а неговите идеали се столб на современата македонска државност. Неговите мисли за „културен натпревар меѓу народите“ и нагласувањето на националното единство остануваат актуелни. Тој ја поставил основата за:
- Политичка автономија — како прв чекор кон независност.
- Воспитување на национална свест — преку училишта и револуционерни кружоци.
- Правда и социјална еднаквост — борба против феудалниот систем.
Неговите посмртни останки се пренесени во Скопје во 1946 година и се чуваат во црквата „Св. Спас“, исполнувајќи ја неговата заветна желба:
„Идните генерации да ги погребат моите мошти во престолнината на независна Македонија.“
Чествувањата денес
Во Битола, годишнината се одбележува со:
- Свечени церемонии — положување цвеќе и панихиди.
- Културни програми — изложби, предавања и документарни филмови за неговиот живот.
- Образовни активности — натпревари за младите за да ги истражат неговите идеали.
Делчев не е само историска фигура — тој е жива инспирација за борбата за демократија, правда и национален интегритет. Неговиот лик е вечен потсетник дека слободата се гради со знаење, организација и жртва. „Јас го разбирам светот како поле за културен натпревар меѓу народите.“
— Гоце ДелчевОваа мисла останува врежана во срцата на сите Македонци, осигуравајќи дека наследството на Гоце Делчев ќе продолжи да ги води идните генерации.